Een open gesprek voeren met zowel de leerling als de ouders is het beste. Handig hierbij is wel dat je als leraar of als school meer weet over wat er wettelijk allemaal kan en over wat de islam voorschrijft. 

Wettelijk kader binnen onderwijs

Een regelmatige leerling moet in het leerplichtonderwijs het leerprogramma volledig en actief volgen, behalve wanneer een rechter of de school anders beslist.

Zwemmen is in het basisonderwijs een basisvaardigheid en staat in de eindtermen van het gewoon onderwijs en in de ontwikkelingsdoelen voor het buitengewoon onderwijs (type 2). Volgt een leerling in het secundair onderwijs een richting en/of jaar waarin zwemmen behoort tot de leerplannen lichamelijke opvoeding, dan is hij verplicht deel te nemen aan de zwemlessen.
Weigert een leerling systematisch deel te nemen aan de zwemlessen, dan kan dat, ook al is hij aanwezig, gezien worden als een problematische of ongewettigde afwezigheid, tenzij hij een medisch attest heeft.

Islamitisch kader

Sommige moslimjongeren beweren dat ze niet mee kunnen gaan zwemmen vanwege de kledingvoorschriften van hun geloof, de islam. Zo moet een jongen bedekt zijn van de navel tot de knie en mag een meisje enkel gezicht en handen ontbloten. De boerkini of een badpak met pijpjes kan voor meisjes een oplossing zijn, maar niet alle zwembaden laten die toe. Ook losse, lange zwemshorts voor jongens zijn vaak niet toegelaten in onze zwembaden.

Nog een ander punt gaar over het zwemmen tijdens de ramadan. Tijdens het zwemmen kan je al eens perongeluk water doorslikken. Sommige moslimgeleerden raden daarom af om tijdens de vastenperdiode te zwemmen, terwijl anderen aangeven dat je ook voorzichtig kan zijn of daarna een extra dag kan vasten in de plaats.

Bijkomend weigeren moslimjongens wel eens om mee te gaan zwemmen omdat de zwemles niet gescheiden is voor jongens en meisjes.
 

Hoe kan je beide kaders verzoenen?

De weg van de open dialoog is volgens experten de beste. Die start je het liefst zo vroeg mogelijk.
Neem bij de inschrijving van een leerling samen met de ouders voldoende tijd om het schoolreglement door te nemen en na te gaan of ze alles begrijpen. Bespreek op dat moment al mogelijke knelpunten. Als school weet je in welk zwembad de lessen plaatsvinden en welke zwemkledij daar toegestaan is.

Maar zelfs dan kan het probleem later nog opduiken. Wanneer leerlingen de zwemles systematisch ongewettigd overslaan, nodig de ouders en leerling dan uit voor een gesprek. Ga er niet onmiddellijk van uit dat het om religieuze bezwaren gaat. Soms moet een ouder kind instaan voor jongere broers of zussen en mist hij/zij daardoor de eerste (zwem)les. Of de leerling heeft problemen met zijn/haar lichaam. Sommige ouders zien ook de educatieve waarde van de zwemles niet. Of weten gewoonweg niet dat de leerling de zwemles skipt.

Het is belangrijk dat je onbevooroordeeld met ouders praat. Leg ze het belang uit van de zwemles en zoek samen naar tegemoetkomingen, bijvoorbeeld een badjas tot aan de zwembadrand. Voel je je onzeker, neem dan een collega mee naar het gesprek met de ouders. Deel je ervaringen achteraf met je collega’s. Je kan ook het CLB inschakelen, bijvoorbeeld als je twijfelt aan een doktersbriefje. De CLB-arts kan dan aan de huisarts vragen om het probleem nader te omschrijven.

Als leerlingen niet kunnen deelnemen aan bepaalde activiteiten, mag de school alternatieven zoeken om de leerlingen toch de kennis, vaardigheden en attitudes bij te brengen. De levensreddende vaardigheden die ze tijdens zwemlessen leren, kunnen wel enkel in het water aangeleerd worden. Zoek daarom met de school naar een oplossing, eventueel via de ouderwerking.